par Sans doute les lecteurs d’Enbata suivent-ils de près la situation en Kanaky. Pour aller un peu plus au fond des choses, nous vous proposons deux tables rondes.
Un débat sur Mediapart :
Avec les invité·es suivants: Ellen Salvi, cheffe du pôle politique de Mediapart; Isabelle Leblic, ethnologue, directrice de recherche émérite au CNRS, spécialiste des sociétés kanakes; Jérôme Guedj, député du Parti socialiste; et Romuald Pidjot, secrétaire adjoint de l’Union calédonienne, membre du bureau politique du Front de libération nationale kanak et socialiste (FLNKS).
Un débat sur Le Média :
Avec les interventions de Dominique Fochi, secrétaire général de l’Union calédonienne, de Rock Haocas membre du syndicat USTKE (Union syndicale des travailleurs Kanak et des exploités) et de Benoît Trepied, anthropologue, chargé de recherche au CNRS, spécialiste de la Nouvelle-Calédonie.
Indépendant, sans pub, en accès libre,
financé par ses lecteurs
Faites un don à Enbata.info
ou abonnez-vous au mensuel papier
Les temps sont difficiles, et nous savons que tout le monde n’a pas la possibilité de payer pour de l’information. Mais nous sommes financés par les dons de nos lectrices et lecteurs, et les abonnements au mensuel papier : nous dépendons de la générosité de celles et ceux qui peuvent se le permettre.
« Les choses sans prix ont souvent une grande valeur » Mixel Berhocoirigoin
Cette aide est vitale. Grâce à votre soutien, nous continuerons à proposer les articles d'Enbata.Info en libre accès et gratuits, afin que des milliers de personnes puissent continuer à les lire chaque semaine, pour faire ainsi avancer la cause abertzale et l’ancrer dans une perspective résolument progressiste, ouverte et solidaire des autres peuples et territoires.
Chaque don a de l’importance, même si vous ne pouvez donner que quelques euros. Quel que soit son montant, votre soutien est essentiel pour nous permettre de continuer notre mission.
Pour tout soutien de 50€/eusko ou plus, vous pourrez recevoir ou offrir un abonnement annuel d'Enbata à l'adresse postale indiquée. Milesker.
Si vous êtes imposable, votre don bénéficiera d’une déduction fiscale (un don de 50 euros / eusko ne vous en coûtera que 17).
Independentea, publizitaterik gabekoa, sarbide irekia, bere irakurleek diruztatua
Enbata.Info-ri emaitza bat egin
edo harpidetu zaitezte hilabetekariari
Garai gogorrak dira, eta badakigu denek ez dutela informazioa ordaintzeko ahalik. Baina irakurleen emaitzek eta paperezko hilabetekariaren harpidetzek finantzatzen gaituzte: ordaindu dezaketenen eskuzabaltasunaren menpe gaude.
«Preziorik gabeko gauzek, usu, balio handia dute» Mixel Berhocoirigoin
Laguntza hau ezinbestekoa zaigu. Zuen sustenguari esker, Enbata.Info artikuluak sarbide librean eta urririk eskaintzen segituko dugu, milaka lagunek astero irakurtzen segi dezaten, hola erronka abertzalea aitzinarazteko eta ikuspegi argiki aurrerakoi, ireki eta beste herri eta lurraldeekiko solidario batean ainguratuz.
Emaitza oro garrantzitsua da, nahiz eta euro/eusko guti batzuk eman. Zenbatekoa edozein heinekoa izanik ere, zure laguntza ezinbestekoa zaigu gure eginkizuna segitzeko.
50€/eusko edo gehiagoko edozein sustengurentzat, Enbataren urteko harpidetza lortzen edo eskaintzen ahalko duzu zehaztuko duzun posta helbidean. Milesker.
Zergapean bazira, zure emaitzak zerga beherapena ekarriko dizu (50 euro / eusko-ko emaitzak, 17 baizik ez zaizu gostako).
Aspalditik jarraitzen ditut Kanakiaren aldeko independentziaren mugimendua. Lehengo aldi horretaz entzun nuen 1967- an, Math-Elem klasean nintzelarik. Gazte denbora horretan ez nintzen oso politizatua, baxoa lortzea eta baxo ondokoa gogoan nituelako. Hala ere, deskolonizazioa tratatu zigun historia irakasleak, programaren barnean sartzen zelako. Garai horretako Terminaleko historia programa Sarajevoko atentatuarekin hasten zen eta Argeriako independentziarekin bukatu. Azken gai hori nahiko ongi tratatua zen eskolako liburuan eta zango beltz batzuk zeuden gure ikasgelan kalapita asko ez ziren sortzen. Kolonizazioa historiaren parentesis luze bat izan zela esan zigun irakasleak eta gauza naturala zen inperio zabalen bukaera. Ordu arte ez zen deusik piztu nire buruan. Gero Itsasharaindiko lurraldeen alderdi independista eta autonomisteei buruz mintzatu zitzaikun irakasle bera eta Kaledoni Berriaz (Kanakia ez zen esaten garai hauetan). Mugimendu horiek etorkizunik gabekoa zirela esan zigun, Bretainian eta Euskal Herrian zeuden alderdi autonomistak bezalaxe. Naski ENBATA aipatzen zuen. Gure ikasgelan zuberotar seme batek ENBATA ezagutzen zuen , haren aitatxik « estremisten » kazeta hori hartzen zuelako. (Okzitaniako Tolosako Maristen Lizeoan nengoen). Nire lehengo erreakzioa hauxe izan zen: » estremista zergatik ? Euskaldunek eta Bretoinek euren hizkuntza propio dutenez gero, normala da kontzientzia nazional bat ukan dezaten eta hortik nazio-estatu baterako errebendikapen bat ». Beste askoren aburuz, (Gehiengo bat zoritxarrez) « Autonomista horiek eroak ziren ». Gero Okzitanian independentziaren aldeko mugimendu bat zegoela ohartu nintzen eta « La France des Minorites » Serrant jaunaren liburu gotorra irakuri nuen, baita « Sur la France » Robert Laffont-en liburua eta « Ethnismoa vers un nationalisme humaniste » Fontanen saioa. Irakurketa horien bitartez Argeriako Arazoa eta Frantziako nazionalitate ukatuen arteko lotkiaz ohartu nintzen. Argerian Bretainian, Korsikan, Euskal Herrian, Okzitanian, Alzazian, Flandrian bezala, nazio bat, herri bat, Frantziako politika jakobino inperialismoak desagert arazi nahi zuen, asimilazio eta alienazio kulturalaren bidez. 1936-an Argerian arabiera kanpoko hikuntzatzat jo zuen dekretu batek. 1945 garren urtean Setifen bide baketsu batez hasi zen Argeriaren aldeko independentziaren deia sutan eta odoletan zapuztua izan zen. Kanakiako azken gertarea ikusirik, Frantziak Setif berri bat Kanakian eratzen ari dela gero eta argiago iruditzen zait. 1980 eta 1998 urteen artean konpromisu bat lortu zuen Kanakian Frantziako Gobernuak; bertako kanakiarrak ez hain minoriatuak izateko, 1998 ondotik heldu metropolitarrek bertako hauteskundeetan parte ez hartzea legeztatu zen. Hala ere Kanakiaren populazioaren erdia baino gehiago ez-kanaka izateak minorizazio egoera hori ez du konponduko, baina oreka berri batera iristea ahaleginen du behintzat. Baina Macronen gobernuak beste lege bat indarrez pasa arazi du, duela hamar urte arte etorritako metropolitarrek bozkatzeko baimena uhartean ukanen dutela. Horren bitartez kanakiarrak gero eta baztertuago izanen dira eta independentzia oldarrari eraso bat eginen dio. Hau da garbiketa etnikoa hauteskunde legearen bitartez. Orduan ez da harrigarria hainbeste indarkeria orain gertatzea. Egun hauetako liskarrak gelditzeko lege berri horren baliogabetzean datza; beste jalgipenik ez dago.