Ahateak ala sistema industriala ?
Azken urte hauetan ahate hazkuntza beti ta urrunago joan da industrializazio mekanismoan. Sail osoa arrunt zatikatua da (edo «segmenté») : ahate ttipiak accouvoir haundi batzuetan sortzen dira gero hortik segidan badoatzi galkatzeko ahateak («prêt à gaver») egiten berezituak diren etxaldeetarat. Hortik berriz, kamiunetan badoatzi galkatzen berezituak diren azken lekurat. Hor hamar egunez galkatuak dira ta berriz kamiunez badoatzi hiltegirat.
Aldika ehunka, milaka, ahate mugitzen dira leku batetik bestera…
Aspaldiko urteetan gainera, selekzione genetika guzia norabide bakarrean da: produktibitatea hobetzea. Adibidez, duela 30 urte hamabost egunez galkatzen zen ahatea poliki poliki arto egosiarekin. Orain aldiz, hamar-hameka egunez egiten dira, pasta batekin…
«Gain de productivité !»
Bai zoritxarrez, bainan genetika mailan ez da sorgingorik, edo mirakuilurik, ez da denetan irabazten ahal… «Formule 1» batzu lortu dituzte bainan zailtasun edo rustizitate delakoan, arrunt ahuldu dira, eta oraino makurrago, aniztasun genetikoan kasik dena galdu da. Erran ginezake frantziar estadoan ahate mota bakar bat hazten dela denetan! Adibide bat emaiteko, hemen ardi sailan, Aveyronetik jin Lacaune ardi arraza balitz bakarrik (adio manexa!).
Hala egoera! Joan den urtean, neguan, hegaztien gripea agertu zelarik, sistema industriala ikaratu zen. Eritasun horrengatik, esportatzea debekatuko zitzaiela eta… Bainan sistemak erabaki zuen ahate guzien hiltzea, huste sanitarioa egitea eta… berriz hastea sekula bezala! Aterbe handi berrietan, berriz ere kamiunak bideetan barna… Berriz baldintza guziak beraiek plantan eman dituzte gaur bizi dugun egoerarat heltzeko: berriz ere gripea hor dugu!
Joan den urtean ta orai berriz, ehun milaka ahate hiltzen ari dira. Milioika euro gostako da. Diru publikoa baliatzen da interes pribatuek asmatu sistemaren kalteak ordaintzeko. Noiz arte?
Hau da guk ELBn sistema industriala deitzen duguna : laborariak ez du deus kontrolatzen, kasik beti talde agroalimentario haundi batzuk (Lur Berri hemen) dena antolatzen dute.
Kriaxera edo Karrankaria, ahate beltza
Dena «programatua» da: ahateak noiz heldu diren, noiz joan behar duten, zer jan behar duten, zer tratamendu eman behar zaien, etab. Laboraria langilea da, langile merkea! Eta berak du krisia jasaiten zeren ofizialki enpresa buru edo etxalde buru baita!
Alta… Alta hemen bada oraino beste sistema bat bizirik dagoena: lehenik hemengo ahate arraza batekin, Kriaxera edo Karrankaria, ahate beltza, etxalde berean hazia, galkatua, hila, eraldatua eta zuzenki saldua. Laborariak dena kontrolatzen du. Ahatea ez da bideetan ibiltzen. Aise ahate gutiago da lekuan berean. «Sistema» hau, egiazko hazkuntza modelo hau, jasangarria da. Ona da sozialki, ekonomikoki, ingurumenarendako.
Euskal Herriko ahate edo oilasko hazleek ere uste dugu sistema osoa berriz pentsatu behar dela. Ez ditugu guk jasan behar erokeria horren ondorioak ! Sistema industriala hil dezagun, ez ahateak !
Indépendant, sans pub, en accès libre,
financé par ses lecteurs
Faites un don à Enbata.info
ou abonnez-vous au mensuel papier
Les temps sont difficiles, et nous savons que tout le monde n’a pas la possibilité de payer pour de l’information. Mais nous sommes financés par les dons de nos lectrices et lecteurs, et les abonnements au mensuel papier : nous dépendons de la générosité de celles et ceux qui peuvent se le permettre.
« Les choses sans prix ont souvent une grande valeur » Mixel Berhocoirigoin
Cette aide est vitale. Grâce à votre soutien, nous continuerons à proposer les articles d'Enbata.Info en libre accès et gratuits, afin que des milliers de personnes puissent continuer à les lire chaque semaine, pour faire ainsi avancer la cause abertzale et l’ancrer dans une perspective résolument progressiste, ouverte et solidaire des autres peuples et territoires.
Chaque don a de l’importance, même si vous ne pouvez donner que quelques euros. Quel que soit son montant, votre soutien est essentiel pour nous permettre de continuer notre mission.
Pour tout soutien de 50€/eusko ou plus, vous pourrez recevoir ou offrir un abonnement annuel d'Enbata à l'adresse postale indiquée. Milesker.
Si vous êtes imposable, votre don bénéficiera d’une déduction fiscale (un don de 50 euros / eusko ne vous en coûtera que 17).
Independentea, publizitaterik gabekoa, sarbide irekia, bere irakurleek diruztatua
Enbata.Info-ri emaitza bat egin
edo harpidetu zaitezte hilabetekariari
Garai gogorrak dira, eta badakigu denek ez dutela informazioa ordaintzeko ahalik. Baina irakurleen emaitzek eta paperezko hilabetekariaren harpidetzek finantzatzen gaituzte: ordaindu dezaketenen eskuzabaltasunaren menpe gaude.
«Preziorik gabeko gauzek, usu, balio handia dute» Mixel Berhocoirigoin
Laguntza hau ezinbestekoa zaigu. Zuen sustenguari esker, Enbata.Info artikuluak sarbide librean eta urririk eskaintzen segituko dugu, milaka lagunek astero irakurtzen segi dezaten, hola erronka abertzalea aitzinarazteko eta ikuspegi argiki aurrerakoi, ireki eta beste herri eta lurraldeekiko solidario batean ainguratuz.
Emaitza oro garrantzitsua da, nahiz eta euro/eusko guti batzuk eman. Zenbatekoa edozein heinekoa izanik ere, zure laguntza ezinbestekoa zaigu gure eginkizuna segitzeko.
50€/eusko edo gehiagoko edozein sustengurentzat, Enbataren urteko harpidetza lortzen edo eskaintzen ahalko duzu zehaztuko duzun posta helbidean. Milesker.
Zergapean bazira, zure emaitzak zerga beherapena ekarriko dizu (50 euro / eusko-ko emaitzak, 17 baizik ez zaizu gostako).