par 
Enbata Hilabetekariko Sar Hitza
Aurtengo Lurramaren gai nagusia emazteak izanen dira, emazteak laborarien munduan. Batzuek erranen dute gizonen ikuspuntutik dituztela neurtzen desberdintasunak, baina iduritzen zait, Ipar Euskal herriko laborantzaren antolakuntzan, emazteek eta gizonek aspaldidanik rolen banaketa bizi izan dutela.
Duela zenbait hilabete, martxotik ekainera, Irisarriko Ospitalea zentroan, “Emazteak euskal gizartean” erakusketak nahi ukan zuen erakutsi eta argitan ezarri, Lurramak bezala, emazteek ukan duten eta oraino duten lekua gure iparraldeko gizarte- funtzionamenduan. Erakusketa horren karietara, Anne-Marie Lagarde euskal ikerlariak, liburu bat plazaratu zuen: “Euskal matriarkatua” izenburukoa. Euskal herriko ohiduretan, bikoteko, gizon emazteen arteko harremanak bat bestearen errespetuan oinarrituak ziren. Zentzu onak leku berezia zuen ere. Eskubideak berdintsuak ziren.
Euskal Herriko berezitasun bat dugu hemen. Etxaldeen jabetasunean, premutasuna gizon edo emazte bati ematen zen, bereizketarik gabe. Euskal Herriko parropietan, Erdi arotik goiti, emazteek, etxekandereek, bozka zezaketen. Eskumen hori 1944ko apirilean lortu zuten Frantziako Estatuan. Emazteek zuten doluaren kudeaketa beren gain hartzen eta ohidura horrek zituen gizonak gure elizetako galerietara igorri. Laborantzan egoteko, Ezpeletan, plazer dugu aitortzea biperraren historia emazteei esker zela eraiki. Emazteek zuten biperra landatzen, zaintzen, biltzen, errausten. Batzuek erranen dute ez zela indarrik behar biperra lantzeko. Emazteek ikusia zuten, sentitua, biperrak ekarriko zuela janarien kontserbatzeko ahala, baita indar ekonomiko ttipi bat etxalde guzietan ere. Biperraren sormarka emazte bati zor diogu. Bestalde, 1982. urtean emazteek zuten ELB laborantza herrikoiaren sindikatu proiektua bultzatu FDSEA alde batera utziz, dakiten bezala eginez: “gizonak inarrosiz eta akuilatuz”.
Lurrama egunen aurkezpenean, Amaia Iribarren, Itsasuko baratzezain eta ardi hazleak fermuki adierazi zuen: “Betidanik emazteek leku garrantzitsua ukan dute laborantzan”. Ez da dudarik. Hori da argitan ezarri behar dena.
Azken bi hamarraldietan urrats handiak egin dira lan horien ezagutzan. Ondoko urratsean, genero-estereotipoak deseraikitzera pasatu behar gira, laborantza munduan beste sailetan bezala.
Ondoko urratsean, genero-estereotipoak deseraikitzera pasatu behar gira, laborantza munduan beste sailetan bezala.
Biziki sinbolikoa iduritzen zait Lurraman ibiltzen den jende desberdinek mezu hori ukan dezaten.
Gure Iparraldean, gure Euskal Herrian, beste lekuetan baino gehiago, emazte eta gizonen eskubideak partekatuak izan dira. Gizartearen modernizazioak zituen eskubide horiek ttipitu, ezeztatu, baztertu, ukatu. Borrokek segitu behar dute. Berriz ere emazteek dute gizartea akuilatzen. Eta horrek ere argitan ezartzea merezi du.
Indépendant, sans pub, en accès libre,
financé par ses lecteurs
Faites un don à Enbata.info
ou abonnez-vous au mensuel papier
Les temps sont difficiles, et nous savons que tout le monde n’a pas la possibilité de payer pour de l’information. Mais nous sommes financés par les dons de nos lectrices et lecteurs, et les abonnements au mensuel papier : nous dépendons de la générosité de celles et ceux qui peuvent se le permettre.
« Les choses sans prix ont souvent une grande valeur » Mixel Berhocoirigoin
Cette aide est vitale. Grâce à votre soutien, nous continuerons à proposer les articles d'Enbata.Info en libre accès et gratuits, afin que des milliers de personnes puissent continuer à les lire chaque semaine, pour faire ainsi avancer la cause abertzale et l’ancrer dans une perspective résolument progressiste, ouverte et solidaire des autres peuples et territoires.
Chaque don a de l’importance, même si vous ne pouvez donner que quelques euros. Quel que soit son montant, votre soutien est essentiel pour nous permettre de continuer notre mission.
Pour tout soutien de 50€/eusko ou plus, vous pourrez recevoir ou offrir un abonnement annuel d'Enbata à l'adresse postale indiquée. Milesker.
Si vous êtes imposable, votre don bénéficiera d’une déduction fiscale (un don de 50 euros / eusko ne vous en coûtera que 17).
Independentea, publizitaterik gabekoa, sarbide irekia, bere irakurleek diruztatua
Enbata.Info-ri emaitza bat egin
edo harpidetu zaitezte hilabetekariari
Garai gogorrak dira, eta badakigu denek ez dutela informazioa ordaintzeko ahalik. Baina irakurleen emaitzek eta paperezko hilabetekariaren harpidetzek finantzatzen gaituzte: ordaindu dezaketenen eskuzabaltasunaren menpe gaude.
«Preziorik gabeko gauzek, usu, balio handia dute» Mixel Berhocoirigoin
Laguntza hau ezinbestekoa zaigu. Zuen sustenguari esker, Enbata.Info artikuluak sarbide librean eta urririk eskaintzen segituko dugu, milaka lagunek astero irakurtzen segi dezaten, hola erronka abertzalea aitzinarazteko eta ikuspegi argiki aurrerakoi, ireki eta beste herri eta lurraldeekiko solidario batean ainguratuz.
Emaitza oro garrantzitsua da, nahiz eta euro/eusko guti batzuk eman. Zenbatekoa edozein heinekoa izanik ere, zure laguntza ezinbestekoa zaigu gure eginkizuna segitzeko.
50€/eusko edo gehiagoko edozein sustengurentzat, Enbataren urteko harpidetza lortzen edo eskaintzen ahalko duzu zehaztuko duzun posta helbidean. Milesker.
Zergapean bazira, zure emaitzak zerga beherapena ekarriko dizu (50 euro / eusko-ko emaitzak, 17 baizik ez zaizu gostako).