Euskal Herria ez da kolektibitate bat, orduan ez da kolektibitate bat izaten ahal. Sofismo horrekin justifikatu du Lebranchu ministroak frantses gobernuaren postura hetsia Bateraren eskakizunaren aintzinean, Angelurat egin duen bisitaldiaren karietara. Korzikan edo Bretanian aldakuntza inztituzionalak egin omen daitezke, eskualde bezala nortasun inzitituzional bat daukatelako. Euskal Herrian aldiz ez. Frantses konztituzio eta legediak ez omen du horrelako posibilitaterik idekitzen.
Adierazpen horiek bi komentario merezi dituzte. Lehenbizikorik, ateraldi horien testuingurua hainbat bitxia zen. Ba du urte bat pasa Euskal Herriak Deszentralizazio ministroa idurikatzen duela. Parisen hartu zituen Iparraldeko hautetsien delegazioari elgarrizketatzerat etorriko zela hitzeman baitzuen. Etorri, etorri da, bainan ez batere hemengo hautetsiekin mintzatzerat, Angelun bilduak ziren itsas bazterreko hautetsien elkartearen bilkura batetarat. Ezin zitekeen mespretxu haundiagorekin joka.
Trufa baino musika ederrago, bizpahiru iragarpen egin ditu ministroak kazetarien aintzinean. Gobernuak hizkuntza guttituen kartaren ratifikatzeko bideak aztertzen ari omen da. Hamar egun lehenago, Kultura ministroak argi eta garbi adierazia zuen Hollanden hauteskunde aintzineko agintza hori baztertua zela. Gobernuak ez baitu kartaren onartze horrek galdatzen duen konztituzio aldaketarik bultzatzeko xederik. Anartean, eskuinak egiten ez zuena, gobernu sozializtak Falloux lege zaharraren erabilpena berpiztu du ikastolen hedapena etentzeko.
Lebranchuk aipatu du ere Euskal Herrian Chambre d’agriculture-eko antena baten idekitzea. Adierazpen honek zinez erakusten du Parisek zenbatetarainoko axola duen Iparralde hontaz eta hemen gertatzen denaz. Alabainan, Ehlg-en borroka den mendrena segitu duen edonork badaki Paueko Chambre d’agriculture-k Hazparnen anexa bat zabaldu zuela duela zenbait urte, Iparraldeko laborantza ganbararen eskakizunari kontra egiteko. Orduan, ministroak badakike ere antena hortan ez dela ezer egiten, ez dela nehoiz ezer egin eta sekulan ez dela ezer eginen. Edo ez daki, eta horrek erran nahi luke lurralde antolakuntzaren arduradun nagusiak ez duela bere eskumen eremua batere menperatzen. Alta, bazuen aditu berarekin Angelurat etorri denean. Bere inguruan zeuzkan aholkulari, prefet, RG eta departamenduko poliza buru gorenak.
Azkenik, Lebranchuk erran du errepublikatik kanpo den eskakizunik ez duela gobernu sozializtak nehoiz onartuko. Bat nehoiz izan baldin bada fede txarreko argumenturik, zinez hori da. Hemen beti danik galdatu izan den ezagupen inztituzionala, errepublikaren ordenaren barnekoa izan da: lehenbizikorik departamendua, ondotik lurralde lolektibitate berezia, frantses konztituzioaren 72. artikuluak onartzen duen gisakoa. Korsikak daukan eta laster Lyon-en sortzen ari duten metropolioak ukanen duenaren motakoa.
Beti izan dira Pariseko gobernuak, eskuinekoak edo ezkerrekoak, euskararen eta Euskal Herriaren nortasunaren etsai. Hor dira lekuko iheslariek eta euskal militanteek jasan eta jasaiten dituzten perzekuzioneak. Hor ere Ehlg-en kontrako auziak eta abar. Lebranchuk eman daukun ikastaldi hau gogorra baldin bada ere, begiak zabalik begiratu behar zaio egoerari, gure estrategia egokitzeko. Aldi bat gehiago erakusten daukute Parisetik begiratuta, zein gutti pizatzen duten Euskal Herriaren eskakizunek. Pariserat joan gabe, Iparralde hontan berean, edo auzoetan, ohartzen gira gure problematikak biziki oihartzun gutti duela eritzi publikoarengan.
Orduan, aterabide bakarra dugu etengabe hemen bereko hiritarren gehiengoa gureganatzeko estrategia eraginkor bat. Hautetsien artean konsentsusa, gutti gorabehera, lortzea baikorra izan da. Ordea, lan gaitza gelditzen zaigu egiteko Iparraldeko gizartearen gehiengo zabala sentsibilizatzeko, gure inzitituzioaren eskakizuna bere egin dezan. Haziilaren 30-eko Mauleko manifestaldia garrantzitsua izanen da, bai eiki, bainan are inportanteago datozen hauteskundeetan gure presentzia finkatzea eta gure eskakizunak ongi esplikatzea herritarrak konbentzitzeko.
Abertzaleek ez badute, herriz herri, sozializtek Euskal Herriaren kontra deramaten gerla nolazbait kontrakatuko duten gehiengoen eraikitzean parte hartzen, orduan gureak egin du.