Eslobeniatik ekarri hartzak ardi batzu erahil ondoan, hartzaren aldekoen eta ardi hazleen arteko auzia minberatzen ari da. Jadanik aski lan eta kezka duten laborariek ez dute hartzen sarraskien beldurraren beharrik.
Zoritxarrez guk pentsatu eta erran bezala gertatzen ari da. Joan den larrazkenean Biarnoan sartu zituzten hartzak neguko loalditik landa iratzartu zaizkigu ta kurritzen hasi, baita jaten hasi ere. Claverina deitzen den hartza geldi geldia Xiberua ta Nafarroan dabil. Larraineko lehen etxaldeetarik arrunt hurbil hil du bere lehen ardia alde huntan. Bainan mendi kasko lerrotik haraindiko aldean Erronkari, Zarraitzu, Izaba aldean, beste hamar bat ardi badu jadanik hilik. Ta oraino ardi, behi, zaldi saldoak ez dira goiti joanak. Egunotan dira iganen. Mendialdeko jendea biziki arengura da ta galdezka ari ea bada goiti joan behar den ala etxen egon ? Beste egun guzietako arrengura ta kezketaz gain, hau zinez nagusitzen da solasetan. Sloveniako hartzen hemen inposatzea ezin ulertua da. Ta orain ondorioak jasaiten hasi behar… Gainera hartzak eragin makurrak ez dira bakarrik kabale hiletan mugatzen bainan bai ondorio guzietan, hala nola ardien hilortze, fertilitate apaltze edo esne galtzeen ondorioak jasaiten ditu artzainak (lan gehigarri, estreza, galtze ekonomikoa, hutseginaren sentimendua). Denborarekin, lurraldeak hontako artzaingoa apalduko baita, bazterrak sasiak hartuko ditu.
Mendia idealizatzen da
Babes edo gerizatze neurriak ez dira eranginkorrak. Ariegeko esperientziak erakusten dauku artzaina beti ardiekin egonik ere, ardiak gauez korraletan hetsirik ere, patou zakurrak izanik ere, hartza moldatzen dela ta atakatzen duela. Urrunetik begiratzen bazaio, mendia, bortua, usu idealizatzen da. Aro ederra, izugarriko bista, artzaina ardiekin, zakurra ondoan, hori bada batzuetan, eta ibiltariak mendiaz gozatzera datozenak dira lekuko. Bainan bada ere beste aldea, beste errealitate bat. Bortuan frangotan lainoa bada, hezetasuna nagusi da, ez bost metro baino urrunago ikusten eta orduan hartzak, otsoak, predatzaileak, nahi duena egiten du. Euskal bortuan oraino ainitz ardi saldo badoa goiti eta eman dezagun bakotxak badauzkala bizpahiru patou berekilan, nola kudeatu ibiltarien harat hunatak ? Jadanik Biarnoko mendietan badira ixtripuak (jendeak hausikiak). Galdera nagusia da zer nahi dugun gure bortuentzat. Predatzaileen presentzia, artzaingoaren kaltetan ? Ala mendialde biziak, giza aktibitateeri esker, zointan artzaingoak haundizki eragiten duen gure bazterren moldatzean eta bioaniztasunaren zaintzean ?
Laborantzaren induztrializatzea nahi da?
Guri iduritzen zaigu hartzaren plana berriz ere mendialdearen abandonatzeko plan bat dela. Aise da bere buruari konzientzia ekologista ona emaitea, besteeri jasanaraziz norabide horien ondorioak. Ikusten dugu batzuk basabereen zaintzea lehenesten dutela lurralde oso bat kondutan hartu gabe ta hunen biztanleak oraino gutiago. Jadanik mendialdeko hazkuntza munduak ahulezia argiak badituelarik, hartzen presentziaren biderketak, beldur gira, oraino gehiago kolpatuko duela: artzaingoa desagertuko da, ardi hazkuntza menditik jautsiko da eta zolan, zelaian, arditeietan egonen. Aspaldian salatzen dugun laborantzaren industrializatzea azkartuko da. Hori nahi ahal du jendarteak? ELBk ondoko asteetan antolatuko ditu mintzaldi batzu, kostaldean ere, gure herritarrekin gai minbera huntaz mintzatzeko. Ez gira hartzaren etsaiak, artzaingoa ta baserri mundu bizi baten aldekoak baizik. Hartzak ta artzaingoak biek bizi behar dute bainan toki berean ezin da.
Indépendant, sans pub, en accès libre,
financé par ses lecteurs
Faites un don à Enbata.info
ou abonnez-vous au mensuel papier
Les temps sont difficiles, et nous savons que tout le monde n’a pas la possibilité de payer pour de l’information. Mais nous sommes financés par les dons de nos lectrices et lecteurs, et les abonnements au mensuel papier : nous dépendons de la générosité de celles et ceux qui peuvent se le permettre.
« Les choses sans prix ont souvent une grande valeur » Mixel Berhocoirigoin
Cette aide est vitale. Grâce à votre soutien, nous continuerons à proposer les articles d'Enbata.Info en libre accès et gratuits, afin que des milliers de personnes puissent continuer à les lire chaque semaine, pour faire ainsi avancer la cause abertzale et l’ancrer dans une perspective résolument progressiste, ouverte et solidaire des autres peuples et territoires.
Chaque don a de l’importance, même si vous ne pouvez donner que quelques euros. Quel que soit son montant, votre soutien est essentiel pour nous permettre de continuer notre mission.
Pour tout soutien de 50€/eusko ou plus, vous pourrez recevoir ou offrir un abonnement annuel d'Enbata à l'adresse postale indiquée. Milesker.
Si vous êtes imposable, votre don bénéficiera d’une déduction fiscale (un don de 50 euros / eusko ne vous en coûtera que 17).
Independentea, publizitaterik gabekoa, sarbide irekia, bere irakurleek diruztatua
Enbata.Info-ri emaitza bat egin
edo harpidetu zaitezte hilabetekariari
Garai gogorrak dira, eta badakigu denek ez dutela informazioa ordaintzeko ahalik. Baina irakurleen emaitzek eta paperezko hilabetekariaren harpidetzek finantzatzen gaituzte: ordaindu dezaketenen eskuzabaltasunaren menpe gaude.
«Preziorik gabeko gauzek, usu, balio handia dute» Mixel Berhocoirigoin
Laguntza hau ezinbestekoa zaigu. Zuen sustenguari esker, Enbata.Info artikuluak sarbide librean eta urririk eskaintzen segituko dugu, milaka lagunek astero irakurtzen segi dezaten, hola erronka abertzalea aitzinarazteko eta ikuspegi argiki aurrerakoi, ireki eta beste herri eta lurraldeekiko solidario batean ainguratuz.
Emaitza oro garrantzitsua da, nahiz eta euro/eusko guti batzuk eman. Zenbatekoa edozein heinekoa izanik ere, zure laguntza ezinbestekoa zaigu gure eginkizuna segitzeko.
50€/eusko edo gehiagoko edozein sustengurentzat, Enbataren urteko harpidetza lortzen edo eskaintzen ahalko duzu zehaztuko duzun posta helbidean. Milesker.
Zergapean bazira, zure emaitzak zerga beherapena ekarriko dizu (50 euro / eusko-ko emaitzak, 17 baizik ez zaizu gostako).