Duela hamar urte, 2011ko urrian, ETA euskal erakunde armatuak aldarrikatu zuen bere gudukari amaiera ematen ziola, eta ondotik hitza bete du ekintzarik ez eginez, gero Iparraldeko Bakegileen arartez bere armak Frantziako poliziaren eskuetan utziz, azkenean bere hautuz osoki desagertuz. Alta bada ETAren historia ez da hor bukatu.
Horren ibilbidearen ondorioak ikusteko dira, izar hilen argiak bezala denbora batez iraunen dute berena emanez. Herra eta gorrotoak hoztera utzi behar dira, distantziak hartu bortuaren ikusteko egiten den bezala, artxiboak ireki. Afera batzuk xuritzeko daude, biktimen zauriak hesteko, auzi batzuek aurrera darraite, berriak beti sortzen ari zaizkio, ETAko kide ohi mordo bat presoner dago bi Estatuetako presondegietan, iheslariak berriz zenbat daude mundu zabalean sakabanatuak? Egiazko bakea noizko?Horren ondorio politikoak zer izanen dira?
Galdera horiei eta beste zenbaiti erantzunak aurkituz geroz, ez dira faltako ETAren historia idatziko dutenak. Mementoko egin daitekeen bilana franko motza gerta daiteke nire ustez, baina bide horretan zedarri batzuen markatzera saia gaitezke, arriskuak hartuz.
Orokorki aburu publikoak ETAren ibilbidea bortizkeriari lotzen du osoki, ez baita harrigarri. Bizkitartean ez da beti hola izan. Ofizialki 1959an agertu bazen ere, egiazki 1952an sortua zen Ekin izenez. Halere lehenbiziko bi hilak – bat poliziakoa, besta ETAkoa – berant gertatu ziren,1968ko ekainean, ustekabeko bide kontrol batean, eta gero hamar bat urtez oso guti agitu ziren.
Bestalde 1960ko hamarkada hastean ETAren inguruko gazteek parte handia hartu zuten euskal kulturaren pizkundean, bereziki euskara batuaren sorreran Txillardegiren ingurutik. Gero urterik odoltsuenak 1980 ingurukoak izan ziren, autonomien sorreran, independentzia indarka lortu nahiz, eta hor, antza denez egoera eta bilakaera geo-politikoaren irakurketa oker baten ondorioz, ETAk iritzi publikoan ere itxura soilduago eta bortitzago bat hartu zuen, osoki militarra.
Beraz ETAren historia bere osoan hartu behar da, teilatuaren bi maldak ikusiz : bata bortitza, itzal herria, gutiz gehienen gogoan dagoena, eta bestea, eguzki begia, eraikitzailea, ez hain ezaguna. Halaber bilan batek bi eskualdeak arakatu behar ditu: ekarpen ezkorrak bistan dena, baina baikorrak ere bai, ahantziak. Ahantzia halaber ETA nondik zetorkigun: hogeita hamaseiko gerlatik eta han sorturiko tiraniatik. Gainera zenbaiten ustez laugarren karlistada genuen hor ideologia ezberdinen gainetik…
Lan eskerga dugu beraz, eta minbera, konplexua, intelektualki arriskutsua. Historia urrikigabea da: garailea sagaratzen du, galtzailea kalitzen. Urte andana bat lehenago geldituz, eman dezagun 1989ko udaberrian Aljeriako negoziaketen kariara, edo 1998ko udazkenean oraino, Lizarra- Garaziko hitzarmenari esker, ETAk irudi baikorrago batekin bukatzeko aukera bazukeen. Gero hamarkada pare batez aterabide hoberik ezin aurkituz iraun du, bere lehenbiziko fama higatuz, eta terrorista etiketarekin geratu da. Haatik irabazi balu, agintera igango zen, eta gaur Hegoaldea bederen beregain legoke, agian eskuz aldatua demokrazian ohi den bezala, urte guti barne zerbitzu eginak ahanzten baitira, eta libratzailea erretiroan sartzen berak nahi baino lehen, Frantzian de Gaullerekin bi aldiz ikusi zen bezala.Baina kasu horretan ere, ETAri asko barkatua litzaiokeen, ez zen terrorista deituko, baina libratzailea, adibidez Aljerian FLNari gertatu zitzaion bezala, horrek bortizkerian asko erauntsirik, militarki galdurik, politikoki garaitu baitzuen. Eta hemen, Euskal Herriko politikan, zer bilakaera gerta daiteke ondoko urteetan?
Azken hitz bat nazioarteko egoeraren eraginaz. Aljeriak bi aldeetarik lagun onak zituen, batetik Maroko, bestetik Tunisia. Euskal Herriak aldiz inguruan bi etsai erraldoi dauzka, badakigu zein. eta bien artean tinkatua, murriztuz higatu da ETA. Haatik euskaldunak ez gara Europako herri menperatu bakarra, estatu gabeko naziorik ez da falta Europan, eta gehiago elkar laguntzea genuke.
Euskal arazoa ez da hor bukatu, euskal gatazkak iraunen du euskaldunak hor gaudeno besteren azpitik atera nahiz. Beraz borroka nazionalak jarraituko du… agian bide seguruago batzuetarik… ingurumen geo-estrategiko hobe batean …
Gure borroka nazionala historia luzean kokatu behar dugu, ez etsitu, lanean iraun sail eta maila guztietan, sekulan ez amore eman.
Indépendant, sans pub, en accès libre,
financé par ses lecteurs
Faites un don à Enbata.info
ou abonnez-vous au mensuel papier
Les temps sont difficiles, et nous savons que tout le monde n’a pas la possibilité de payer pour de l’information. Mais nous sommes financés par les dons de nos lectrices et lecteurs, et les abonnements au mensuel papier : nous dépendons de la générosité de celles et ceux qui peuvent se le permettre.
« Les choses sans prix ont souvent une grande valeur » Mixel Berhocoirigoin
Cette aide est vitale. Grâce à votre soutien, nous continuerons à proposer les articles d'Enbata.Info en libre accès et gratuits, afin que des milliers de personnes puissent continuer à les lire chaque semaine, pour faire ainsi avancer la cause abertzale et l’ancrer dans une perspective résolument progressiste, ouverte et solidaire des autres peuples et territoires.
Chaque don a de l’importance, même si vous ne pouvez donner que quelques euros. Quel que soit son montant, votre soutien est essentiel pour nous permettre de continuer notre mission.
Pour tout soutien de 50€/eusko ou plus, vous pourrez recevoir ou offrir un abonnement annuel d'Enbata à l'adresse postale indiquée. Milesker.
Si vous êtes imposable, votre don bénéficiera d’une déduction fiscale (un don de 50 euros / eusko ne vous en coûtera que 17).
Independentea, publizitaterik gabekoa, sarbide irekia, bere irakurleek diruztatua
Enbata.Info-ri emaitza bat egin
edo harpidetu zaitezte hilabetekariari
Garai gogorrak dira, eta badakigu denek ez dutela informazioa ordaintzeko ahalik. Baina irakurleen emaitzek eta paperezko hilabetekariaren harpidetzek finantzatzen gaituzte: ordaindu dezaketenen eskuzabaltasunaren menpe gaude.
«Preziorik gabeko gauzek, usu, balio handia dute» Mixel Berhocoirigoin
Laguntza hau ezinbestekoa zaigu. Zuen sustenguari esker, Enbata.Info artikuluak sarbide librean eta urririk eskaintzen segituko dugu, milaka lagunek astero irakurtzen segi dezaten, hola erronka abertzalea aitzinarazteko eta ikuspegi argiki aurrerakoi, ireki eta beste herri eta lurraldeekiko solidario batean ainguratuz.
Emaitza oro garrantzitsua da, nahiz eta euro/eusko guti batzuk eman. Zenbatekoa edozein heinekoa izanik ere, zure laguntza ezinbestekoa zaigu gure eginkizuna segitzeko.
50€/eusko edo gehiagoko edozein sustengurentzat, Enbataren urteko harpidetza lortzen edo eskaintzen ahalko duzu zehaztuko duzun posta helbidean. Milesker.
Zergapean bazira, zure emaitzak zerga beherapena ekarriko dizu (50 euro / eusko-ko emaitzak, 17 baizik ez zaizu gostako).